Cognitieve gedragstherapie is een van de vele behandelingen binnen de psychologie. Je hebt er wellicht weleens van gehoord, maar weet je ook wat het precies inhoudt? Stories zet de belangrijkste punten over deze therapie voor je op een rijtje.

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Cognitieve gedragstherapie wordt ook wel aangeduid als CGT. In deze vorm van therapie, waarbij er zowel sprake is van gedragstherapie als gesprekstherapie, gaat men ervanuit dat een probleem wordt veroorzaakt of blijft bestaan door de eigen gedachtegang, fantasieën, herinneringen en opvattingen van de cliënt. De therapie helpt je om anders tegen een probleem aan te kijken, waardoor de cliënt zich anders gaat gedragen en het probleem uiteindelijk verholpen of minder wordt.

Deze therapie is een van de meest toegepaste therapieën in Nederland. Het is meestal een therapie die niet lang duurt en in de therapie is het gedrag van de cliënt het belangrijkste. Is je cliënt bijvoorbeeld ontzettend bang voor iets, dan zal hij/zij dat uit de weg gaan en wordt de angst vaak alleen maar groter.

Wat is cognitieve therapie?

Bij cognitieve therapie gaat de psycholoog dieper in op de emoties en gedachten van een cliënt en hoe die kunnen worden beïnvloed. Als er een negatieve gedachte om een gebeurtenis heen hangt die zich voordoet, zal de cliënt deze vol angst, verdriet of irritatie ervaren. Tijdens de cognitieve therapie onderzoekt de psycholoog/behandelaar samen met de cliënt of het reëel is wat de cliënt denkt. Mocht de gedachte niet realistisch zijn, dan kijkt de behandelaar welke gedachte bij de gebeurtenis wel realistisch zou zijn. Daarna kijken ze samen, door middel van technieken en huiswerkopdrachten, hoe ze in de toekomst kunnen zorgen dat de cliënt die realistische gedachten kan krijgen.

Wat is gedragstherapie?

In gedragstherapie gaat het om het gedrag van de cliënt. Gedrag is namelijk heel belangrijk voor de gemoedstoestand van de cliënt. Als je bijvoorbeeld altijd een negatieve gedachte hebt bij een gebeurtenis, zal je die gebeurtenis uit de weg gaan (gedrag). Bij gedragstherapie brengt een therapeut samen met de cliënt het ongewenste gedrag in kaart. Daarna gaan ze samen op zoek naar passender gedrag bij de gebeurtenis. Dit gebeurt onder andere door oefeningen te doen en er worden huiswerkopdrachten meegegeven aan de cliënt.

Wat gebeurt er bij cognitieve gedragstherapie?

Bij cognitieve gedragstherapie is de jeugd van de cliënt niet heel belangrijk. De therapie richt zich veel meer op de toekomst en op het heden. Je krijgt als cliënt opdrachten, zowel tijdens de therapiesessies als thuis om zelf uit te voeren. Ook wordt getraind op situaties in de behandelkamer die zich in het echte leven ook voordoen. Doordat de cliënt deze trainingen uitvoert, zal de gedachtegang veranderen en gaat de cliënt ander, positief gedrag vertonen.

Tijdens de therapie zal de behandelaar het vooral met cliënt hebben over lastige situaties en hoe de cliënt met dat soort situaties omgaat. Hoe gedraagt hij/zij zich en wat zijn de gedachtes erbij. De therapeut zal hierbij ook veel aan het woord zijn. Hierin verschilt cognitieve gedragstherapie van veel andere therapieën, waarbij vaak vooral de cliënt aan het woord is. Samen met de cliënt gaat de therapeut bij CGT op zoek naar wat er knelt en wat de handvaten zijn die cliënt vast kan pakken om aan die knelpunten te werken. Hierbij geeft de therapeut richtlijnen en zoals eerder gezegd dus huiswerkopdrachten, zodat cliënt door middel van bepaalde oefeningen (in therapiesetting) uiteindelijk tot een positief resultaat komt.

Voor welke problemen wordt Cognitieve Gedragstherapie gebruikt?

Cognitieve Gedragstherapie wordt ingezet bij diverse soort hulpvragen. Het is een therapie die zoals eerder gezegd kort duurt en die gestructureerd is; gericht op de toekomst en het heden. Het wordt vaak gebruikt bij mensen met angstproblematiek, maar kan ook in veel andere gevallen worden ingezet zoals bij mensen die ADHD hebben, last hebben van milde depressies of dwangproblemen, mensen met een eetstoornis, agressieve of opstandige kinderen en jongeren en bij mensen met impuls- en psychosomatische problemen. Ook is CGT geschikt voor kinderen, jongeren én volwassenen.

Hoe zet je cognitieve gedragstherapie in?

Dit vragen we aan Bregje van Beckum, Stories member en psychotherapeut in haar eigen praktijk genaamd De Schemacoach. Naast haar eigen praktijk geeft Bregje ook het klinische praktikum ‘Cognitieve Gedragstherapie’ aan de Radbout Universiteit in Nijmegen.

‘CGT is een rode draad binnen zowel mijn schemacoachsessies, het lesgeven en de supervisies. Het geeft concrete tools om je onbewuste gedachten, gevoelens en gedrag te analyseren. In welke situatie dan ook.’

Heb je een voorbeeld van hoe je cognitieve gedragstherapie kunt inzetten?

‘Ik zal het toelichten met een voorbeeld. Katja had veel last van piekeren, perfectionisme en het aangeven van grenzen. Hier zat iets onder. Namelijk de angst om niet goed genoeg te zijn of afgewezen te worden.

Met dit inzicht zijn we aan de slag gegaan. Katja is gaan oefenen met vaker nee zeggen. Ook is ze begonnen met af en toe wat minder haar best doen. Ze kwam er toen achter dat ze ook op deze manier nog steeds gewaardeerd werd, zowel als professional als als persoon. Hierdoor ervaart ze meer rust en houdt ze nu tijd en energie over. Door niet alleen maar te praten, maar ook nieuw gedrag te oefenen in dagelijkse situaties, heeft Katja dit bereikt. Dat is de basis van CGT.’

Wat is (cognitieve) gedragstherapie en waarvoor wordt het gebruikt?